Pierwszy filar systemu emerytalnego oparty jest na zreformowanym Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dla uczestników tego filaru emerytura będzie wypłacana według nowych zasad. Pierwszy filar jest systemem repartycyjnym utworzonym w oparciu o tzw. umowę międzypokoleniową. Polega to na tym, że ze składek wpłacanych przez pracujących finansowane są na bieżąco świadczenia emerytalne. Wpłacane składki są rejestrowane przez ZUS na indywidualnym koncie każdego ubezpieczonego.

Istotą funkcjonowania pierwszego filaru jest to, że finansowanie świadczeń jest repartycyjne, natomiast ewidencja składek jest kapitałowa.

Kontrolując stan kapitału na swoim koncie każdy ubezpieczony może sprawdzić, ile kapitału uzbierał na poczet swojej przyszłej emerytury. Jednak faktycznie nie posiada on tych pieniędzy na swoim koncie. Jest to kapitał fikcyjny, nie podlegający dziedziczeniu.

W nowym systemie wysokość emerytury zależeć będzie od:

• wysokości kapitału początkowego wyliczonego na 31 grudnia 1998 r.
• sumy składek zapłaconych przez danego ubezpieczonego od 1 stycznia 1999 r.
• momentu przejścia na emeryturę (wraz z każdym przepracowanym rokiem powyżej wieku emerytalnego wysokość twojej przyszłej emerytury będzie wyższa)

Emerytura dla uczestników pierwszego filara jest w 100% gwarantowana przez Skarb Państwa.