Przed wprowadzeniem reformy emerytalnej (1 stycznia 1999 r.) większość osób pracowała pewien okres czasu: rok, 6 lat lub więcej. Pracodawcy płacili w imieniu tych osób składki na ubezpieczenia społeczne. W ten sposób zgromadzony został pewien kapitał. Jest to tzw. kapitał początkowy. Jeżeli urodziłeś się po 31 grudnia 1948 roku oraz przepracowałeś do 1 stycznia 1999 roku ponad 6 miesięcy, wówczas ZUS wyliczy dla ciebie kapitał początkowy. Odpowiada on nabytym przez ciebie do końca 1998 roku uprawnieniom emerytalnym (suma pieniędzy, jaką zgromadziłeś na poczet swojej emerytury).

Jeżeli rozpocząłeś pracę po 1 stycznia 1999 roku nie masz kapitału początkowego. Ten problem cię po prostu nie dotyczy. ZUS nie wyliczy ci także kapitału, jeżeli przed 1999 rokiem przepracowałeś mniej niż 6 miesięcy.

Informacja dla wszystkich, którzy zgromadzili kapitał początkowy: od ciebie zależy, jak wysoki kapitał naliczy ci ZUS (a zatem pośrednio wysokość twojej emerytury).

Do obliczenia kapitału początkowego musisz przedstawić dokumenty potwierdzające twój staż pracy oraz wysokość zarobków sprzed roku 1999. Nie musisz udokumentować zarobków z wszystkich lat. ZUS wymagać od ciebie będzie zaświadczenia potwierdzające wysokość zarobków w dziesięciu kolejnych latach spośród dziewiętnastoletniego okresu 1980r. - 1998r. lub 20 dowolnych lat ze wszystkich lat twojej pracy do 1999 roku. Jeżeli przed rokiem 1999 pracowałeś mniej niż 10 lat, wówczas udokumentujesz zarobki ze wszystkich lat pracy.

Staż pracy obejmuje lata składkowe (okres, gdy płacone były w twoim imieniu składki na ubezpieczenia społeczne) oraz nieskładkowe (okres, gdy składka na ubezpieczenia społeczne w twoim imieniu nie była płacona).

Jak wybrać lata pracy

Od tego, które lata wybierzesz, zależeć będzie wysokość kapitału początkowego. Powinieneś wybrać te lata, kiedy twoje zarobki w największym stopniu przekraczały średnie roczne wynagrodzenie w gospodarce lub były do niego jak najbardziej zbliżone. Aby to sprawdzić musisz odnieść swoje roczne (zsumowane ze wszystkich miesięcy) wynagrodzenie do średniego rocznego wynagrodzenia w danym roku. Wybierasz te lata, dla których stosunek:

twoje wynagrodzenie /średnie roczne wynagrodzenie w danym roku

jest największy.
Im twoja pensja w danym roku była bardziej zbliżona lub w wyższa od średniego rocznego wynagrodzenia, tym wyższy będzie twój kapitał początkowy.

Jakich dokumentów potrzebujesz

Staż pracy obejmuje okres, kiedy studiowałeś, odbywałeś służbę wojskową oraz pracowałeś. Do jego udokumentowania wystarczy ci jeden z dokumentów:

• świadectwo pracy

• zaświadczenie z urzędu pracy

• wpis w dowodzie osobistym

• wpis w książeczce ubezpieczeniowej

• książeczka wojskowa, indeks lub dyplom uniwersytecki
  

Do udokumentowania zarobków potrzebujesz natomiast jeden z dokumentów:

• zaświadczenie z miejsca pracy o wysokości zarobków

• wpis do książeczki ubezpieczeniowej o wysokości zarobków

• listę płac

• angaż z wpisanymi poszeregowaniami

Oryginały powyższych dokumentów musisz (poprzez pracodawcę lub samodzielnie) dostarczyć do ZUS-u. Gdy ZUS wyliczy kapitał początkowy, odeśle ci je z powrotem.

Może się zdarzyć sytuacja, że nie będziesz mógł znaleźć dokumentów. By ci pomóc w takiej sytuacji ZUS wydał informator zawierający listę zlikwidowanych lub upadłych przedsiębiorstw z opisem, gdzie trafiała ich dokumentacja. Jeżeli przedsiębiorstwo, w którym pracowałeś nie znajduje się na tej liście, musisz sprawdzić różne archiwa. Sprawdź w archiwum: przedsiębiorstw państwowych, Archiwum Ministerstwa Gospodarki, sądu gospodarczego lub syndyka masy upadłościowej zakładu.

Jeżeli zakład pracy został zlikwidowany (i nie da się dotrzeć do odpowiednich dokumentów) albo dokumentacja wskutek klęsk żywiołowych uległa zniszczeniu, okresy zatrudnienia można udowodnić zeznaniami dwóch świadków (najlepiej byłych współpracowników).

Gdy znasz już liczbę lat składkowych i nie składkowych, wysokość zarobków sprzed roku 1999, mozesz przystąpić do wyliczenia kapitału początkowego.